bron: DSK1-2017

Niet alleen in het VOC zitten veel dieren, je vindt ze ook vaak in boeken. In kinderboeken zijn ze erg geliefd, vaak als hoofdpersonage. Maar ook in de volwassenenliteratuur nemen ze dikwijls een belangrijke plaats in.
Laten we daarom eens op zoek gaan waar deze ‘Beesten in Boeken’ en kijken waar we dan uitkomen, Ga je mee op avontuur?

leorg Idur
We starten deze reeks graag met een fenomeen uit de kinderliteratuur: Roald Dahl.
Maar, beste volwassenen,laat je niet ontmoedigen: een goed kinderboek laat zich ook graag lezen door volwassenen. Dahl schreef overigens voor beiden.
Ieorg Idur is niet meteen zijn meest bekende verhaal.
De titel riep bij mij verwachtingen op over één of andere sprookjesachtige (anti-)held, of misschien wel een soort verschrikkelijke sneeuwman.
Maar niets van dit alles: in dit dunne boekje is de stille, passieve held het schildpadje Rudi van mevrouw Zilver.
En meer dan aanwezig zijn, eten, vertroeteld worden door zijn bazinnetje én verwisseld worden door diens bovenbuurman meneer Hoppe, doet de kleine Rudi niet.
Het schattige verhaaltje is supersimpel: de gepensioneerde meneer Hoppe is al jarenlang In stilte verliefd op zijn onderbuurvrouw mevrouw Zilver, maar tot meer dan een paar beleefdheidsuitwisselingen komt het nooit. Tot mevrouw Zilver hem toevertrouwt dat ze zich zorgen maakt omdat haar schildpadje maar niet wil groeien.

Over toverspreuken en liefde
Meneer Hoppe geeft zijn buurvrouw dan een geheime toverspreuk die ze driemaal daags moet voorlezen. Deze begint met: ‘Ieorg Idur, ieorg
Idur… ‘ – ‘want,’ zegt meneer Hoppe, ‘aan schildpadden die zich in hun schild hebben teruggetrokken, kun je vaak niet zien wat voor en achter is.’ Zelf kennen ze het verschil ook niet goed, en daarom begrijpen ze alleen maar woorden van achteren maar voren: ‘Groei Rudi, groei Rudi…’
Of deze toverspreuk echt werkt? Wel met een beetje hulp van meneer Hoppe, die op ingenieuze wijze, als mevrouw Zilver afwezig is, Rudi via het balkon naar boven hijst en verwisselt voor een iets grovere schildpad en dat telkens opnieuw, telkens een iets grotere schildpad, totdat mevrouw Zilver ziet dat ‘haar Rudi” écht gegroeid is!
En zoals dat in mooie verhaaltjes gaat, groeit hierdoor ook het lef van meneer Hoppe om zijn buurvrouw zijn liefde te betuigen en stappen de twee oudere tortelduifjes In het huwelijksbootje.

Bescherming van wilde dieren: CITES
Roald Dahl laat de schildpad Rudi weliswaar een centrale rol spelen, maar brengt hem eigenlijk toch tamelijk saai in beeld. Rudi is maar het middel om meneer Hoppe tot held te laten uitgroeien.
Maar hij begint en eindigt het verhaal wel mer een paar interessante bedenkingen.
Als slot geeft hij mee dat een schildpad gewoon de tijd moet geven om te groeien, en ja dat gaat érg langzaam, Maar het is het voorwoord over de handel in schildpadden dat ons brengt bij waar we willen zijn: en uitstapje naar een onverwachte link, en hier is dat CITES.
De wereldwijde handel in wilde planten- en diersoorten is een belangrijke en lucratieve activiteit die geschat wordt op meerdere miljarden euro per jaar. Als deze handel niet gecontroleerd en gereglementeerd wordt, kan die een bedreiging vormen voor het voortbestaan van deze soorten in de natuur.
Daarom hebben de Verenigde Naties in 1975 het CITES-verdrag (Convention on International Trade in Endangered Species of wild fauna and flora) ingevoerd.
Het is de bedoeling om de internationale handel in bedreigde wilde dier- en plantensoorten op duurzame wijze te organiseren, zonder de behoeften van de mens en de economische noden uit het oog te verliezen.
Het CITES-verdrag is een internationaal akkoord tussen de lidstaten en biedt dus geen bescherming aan de soorten binnen de lidstaten zelf.

CITES beschermt meer dan 35 000 dieren en planten, levend of dood, alsook de delen en producten ervan.
De soorten die beschermd worden door CITES zijn geklasseerd in verschillende lijsten, waarbij het niveau van bescherming afhankelijk is van de mate waarin de soort bedreigd is.

CITES wordt toegepast in de Europese Unie aan de hand van de EU-verordeningen (338197 en 86506), die onmiddellijk toepasbaar zijn in België.
Deze verordeningen passen CITES strikter toe, Zo omvatten de verordeningen enkele niet-CITES-soorten en ook bepalingen om de invoer te verbieden of te beperken van soorten die beschouwd worden als een ecologische bedreiging voor de inheemse fauna en flora in Europa, In België werd CITES op 1 januari 1984 geratificeerd.

CITES: ook in het VOC

Krijgt het VOC ook weleens met CITES te maken? JA!
Vermits onze hoofdtaak is het opvangen, verzorgen, revalideren en weer vrijlaten van inheemse wilde dieren, is CITES misschien niet echt dagelijkse kost, maar toch komt het voor dat wij een dier binnen krijgen dat CITES-plichtig is.

Als de eigenaar bekend Is, moet hij zijn CITES-papieren voorleggen en dan krijgt de eigenaar het dier zonder problemen terug.

Als de eigenaar geen papieren heeft, moet de CITES-dienst gecontacteerd worden, die de zaak dan gaat onderzoeken.
Ze gaan de geschiedenis van her dier na en controleren de toekomstige verblijfplaats.
Als er dan wordt besloten dat het dier terug mag, moet het VOC een ‘certificaat voor overbrenging van levende specimen’ aanvragen.
Dat papier geeft ons de toestemming om het dier terug aan de eigenaar te geven. De eigenaar moet daarna de officiële papieren aanvragen om het dier te mogen houden.

Als de eigenaar niet bekend is, kunnen we het dier ter adoptie zetten. Het VOC moet dan papieren aanvragen die het dier in ons bezit plaatsen.
Daarna kunnen we een nieuwe eigenaar zoeken.
Als er een nieuwe eigenaar is gevonden, moet die op zijn beurt ook papieren aanvragen die hem de toestemming geven om het dier te huisvesten. Het dier blijft wel in het ‘bezit’ van het VOC.

De hele aanvraagprocedure is behoorlijk ingewikkeld en duurt erg lang. Zo komt het ook dat het VOC al vele maanden een gast herbergt in afwachting van de juiste documenten om hem ter adoptie te kunnen stellen… jawel, een Griekse landschildpad!

Roald Dahl, ieorg Idur, Uitgeverij De Fontein – ISBN 978 90 261 4073 0

De informatie over CITES komt van de website van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu.

Wie meer wil weten over de verschillende lijsten (Bijlagen) van CITES en de risico’s van het niet naleven van de reglementering kan terecht op http://www.health.belgium.be/nl/dieren-en-planten/dieren/wat-cites.